Afscheid nemen

Afscheid is een woord wat zichzelf relateert aan negatieve gebeurtenissen, maar is dat wel terecht? Als mens relateren we afscheid aan een pijnlijk einde van een positieve verbintenis. We denken daarbij vooral aan de pijn die wij ondervinden en die wij zo moeilijk een plek kunnen geven.

Afscheid door de dood of het leven

Het leven op zichzelf is tijdelijk en als mens ontwikkelen wij onze gezondheid voortdurend tot een langer leven, zodat het eeuwige het tijdelijk even langer lijkt te laten bestaan. Maar tijd is een fictie die wij versnellen en verlangzamen conform onze emoties. Hebben we het naar onze zin dan “vliegt” de tijd, terwijl tijdens een zware examenperiode lijkt de tijd te kruipen en ervaren we per minuut de zwaarte van onze uitdaging.

Wanneer een arts ons een uitslag moet mededelen die van uitermate groot belang is, “kruipen” de minuten die we in de wachtkamer doorbrengen voorbij en kijken we wel 10 keer per minuut op ons horloge, terwijl de tijd na het ontvangen van de goede uitslag voorbij tikt zonder dat we daarvoor ons horloge nodig hebben.
We bellen met diegenen die ons steunen, appen en skypen erop los; het afscheid door de dood wordt nog een tijdlang uitgesteld, terwijl we op dat moment totaal geen aandacht hebben voor het voortschrijden van de grote en kleine wijzer. We genieten van onze emoties en gedragen ons als feestgangers in de adrenalineroes; het leven is goed.

Afscheid door de dood

Een “voortijdig” heengaan maakt ons triest, zeker wanneer het een jong persoon betreft. Wij hoeven diegene daarvoor niet te kennen. Het doet ons stilstaan bij ons eigen proces, onze gezondheid, onze doelen, onze dromen en dat wat wij in dit leven hebben bereikt en hebben omzeilt, zowel in positieve als negatieve zin. Dat afscheid van die onbekende, jonge persoonlijkheid duwt onze neus weer even op de realiteit; de onze!

Wanneer een bekende van ons heengaat, raakt het emoties die wij verbinden aan die persoonlijkheid. Het afscheid doet ons fysiek pijn. We maken heel snel een bewuste of onbewuste balans op van wat wij met diegene gedeeld hebben, wat we uitgesteld hebben en waar we geen aandacht voor hadden. Juist wanneer we het niet meer kunnen doen, dwingt ons onderbewustzijn ons de interacties die wij niet meer met diegene kunnen ondernemen, helder te hebben. Verslaafd als wij zijn aan onze emoties, zullen we voor die emotionele interacties een ander moeten zoeken.

Mede daardoor vallen velen na het overlijden van een dierbare in een diep gat. De onmogelijkheden hebben de overhand in de aandacht en overspoelen de “achtergelaten” levende met negatieve zienswijzen die energievretend hun aandacht blijven opeisen.

Afscheid door het leven

Tijdens ons leven nemen we regelmatig afscheid van allerlei persoonlijkheden in allerlei leeftijdsfases in allerlei rollen. Wij gaan daar heel anders mee om dan het afscheid door de dood. Kreten als””het was voorbij”, “we hadden elkaar niets meer te vertellen” en “het boek was uit” zijn een algemeen goed geworden in de omschrijving van verbroken relaties. Daarin worden de verhuisde schoolvriendjes niet geschaard. Komen ze elkaar weer tegen, praten ze vaak zo weer verder alsof de jaren van stilte weggevallen zijn.

Hoe intiemer de relatie – hoe heftiger de pijn

Wanneer geliefden afscheid nemen, is er iets aan vooraf gegaan. Of het waren de invloeden van anderen – inclusief de (social)media – of de gesprekken stopten.

Die gestopte gesprekken hadden bij doorgang de relatie wellicht kunnen redden, want wanneer het gesprek stopt, is of de één  te dichtbij de kwetsbare kern van de ander gekomen of de ander vermoed dat de één die kern wil bereiken terwijl de ander daar nog niet aan toe is. Complex als de mens is, wordt dat niet gecommuniceerd, nee, we verbreken simpelweg de verbinding.

Is het complex genoeg, bestaat de kans dat de ander op zoek gaat naar een nieuwe verbintenis voor de één van de breuk op de hoogte wordt gesteld. En dan kan het pad twee kanten op; linksaf richting vechtscheiding en rechtsaf richting opdelen van wat was om elkaar te ondersteunen naar wat wordt.

Wanneer vrienden afscheid nemen

Via een meningsverschil is het al gauw over en uit. Wanneer ze ‘elkaar niets meer te vertellen hebben’ wordt er simpelweg geen nieuwe afspraak gemaakt en de relatie bloedt dood. Dat lijkt minder heftig tot blijkt dat het geen gezamenlijk besluit was, er nooit een overeenkomst was in de gevoelens. Dan wordt er een geblesseerd, een die daar wellicht levenslang bewust of onbewust onder lijdt.

En al die andere relaties

Van voetbalclub tot ondernemersvereniging. Van nichten en neven tot broers en zussen. Is er strijd dan wordt afscheid een automatisch gevolg. Wanneer er pijn is wordt afscheid een logisch gevolg.

Laten we er eens anders naar kijken

Relaties zijn leerprocessen. Van iedereen in onze warme kern hebben we kunnen leren als kind. Dat vinden we heel normaal, daar denken we niet over na. Wanneer die warme kern ook een warm nest is, is dat perfect. En ook daar worden fouten gemaakt, maar wel met een liefdevolle ondertoon.

Tijdens onze opleiding vinden we het ook heel normaal dat wij leren van onze stages, onze professoren (al dan niet met bul). Maar zijn we ons minder bewust van het leerproces dat wij krijgen aangeboden door de omgang met onze medestudenten.

Onze job voorziet ons van ons levensonderhoud en de mensen die ons daarbij omringen reiken ons bewust of onbewust leerstof aan. Met name in de omgang met anderen, nieuwe zienswijzen en nieuwe treden op onze ladder naar succes.

We kunnen leren van de uitspraken van de bakkersvrouw, de miskleunen van de media, de zwetsgesprekken van politici en de ruzie met onze geliefde. Vraag is, staan we er voor open?

Met de bril van dankbaarheid ziet afscheid er anders uit

Dankbaarheid is een krachtige emotie. Het laat ons relativeren wat wij anders in een negatief hokje willen stoppen. Het kleurt de gebeurtenissen op een andere manier in. Het kost ons geen energie, maar geeft energie!

Door dankbaar te zijn voor datgene wat we elkaar konden leren als vrienden, collega’s en klasgenoten worden de breuken zachter, begrijpelijk en goed. Zelfs wanneer iemand niet zo netjes met de ander is omgegaan, kunnen we dankbaar zijn dat we geleerd hebben wat het gevolg van dat gedrag is, zodat wij dat in de toekomst niet met een ander gaan doen. Leerprocessen zijn niet altijd positief, maar kunnen wel een positief gevolg hebben.

Vaak ontmoeten we na een negatieve ervaring een persoonlijkheid waar we een positieve verbintenis mee aan kunnen gaan, terwijl het een heel ander soort relatie kan zijn dan die we net hebben afgesloten.
Niets is voor niets en alles heeft een nut! Alleen zien wij dat nut vaak pas jaren later – mits we ervoor openstaan.

Een penseel voor intieme relaties

Wanneer alles rond en zacht zou zijn, zouden we er dan nog van leren?
Van onze intieme relaties verwachten we dat wel, maar dan moeten we er ook voor open staan om te praten, ruzie te maken om de ander te beschermen (niet om ons gelijk te halen) en ook voor de moeilijke patstellingen te gaan zitten en samen het diepe in te gaan. Misschien hebben we dát te leren? Al dan niet met een coach als gespreksleider?

Hebben we dat alles onder de knie dan hebben we geen vechtscheiding meer nodig, want er is aandacht voor elkaars emoties en het levenstraject dat onze voorkeur heeft.

Dankbaar voor het leven dat we met de dode hebben gehad

De dood is een mystiek gebeuren. Hele bibliotheken vol met boeken geven zienswijzen op het nut van het leven en de waarheid rondom de dood. Leuk, maar bij ons thuis zeiden ze “er is er nog nooit één teruggekomen om te vertellen wat waarheid is” en daarmee werden alle aannames tot en met de bijna doodervaringen het graf in gebonjourd. We kunnen er dus niets mee als we aan het graf staan om iemand de laatste groet te geven of eer te bewijzen. Het grote mysterie blijft een mysterie tot we daar zelf zijn.

Maar we kunnen wel dankbaar zijn voor het leven wat we met diegene gedeeld hebben. De goede gesprekken, de levenslessen die via situaties werden aangeboden, de interacties waar we van genoten hebben, evenals die waar we niet graag op terug kijken. Het heeft allemaal nut, zolang wij dat nut willen zien.

En natuurlijk raken we mensen kwijt die we niet willen kunnen missen, maar de lessen waren op en diegene kreeg een ander nut voor ons; op welke manier dan ook. En natuurlijk mogen we daar verdrietig om zijn, maar met dankbaarheid voelt verdriet als een werkwoord met de beweging richting een nieuwe realiteit, want de dood is onderdeel van het leven.

Voor ons allemaal!

Opname Facebook Live

Op 10 oktober 2017 worden de opnamen voor een nieuwe aflevering in “Mindset Hotel” via Facebook Live gemaakt om 14:00 uur.

Dit BLOG is dan de leidraad! Stel uw vragen via het onderstaand reactieformulier van dit BLOG en de vragen worden tijdens de uitzending behandeld.

Aanvullend wordt de opname hieronder geplaatst, zodat u het altijd nog weer een keer kunt bekijken.